SỐng VỚi ChỮ

1.

T灁 ao ước, một l n跢 đ? c?thể viết nguy瘽 cả cuốn s塶h v跬 ba trăm trang về một chữ. Bất cứ l?chữ g? nhưng chỉ một, xin nhấn mạnh: chỉ một chữ m?th灁.[1] T灁 tin l?điều ấy c?thể l跩 được: bất cứ chữ n跢 cũng c?v?số c塶 mối quan hệ với c塶 chữ kh塶; một số kh?nhiều c犥 c?quan hệ với văn ho?giao tiếp, văn ho?ch璯h trị v?tr髶h độ tr?thức của x?hội. V?cần l跩: những thay đổi trong ?nghĩa cũng như sắc th壾 tu từ của một chữ c?khi tiết lộ nhiều b?ẩn trong nếp nghĩ v跣ếp cảm của một d滱 tộc hơn l?cả những biến cố ch璯h trị hay x?hội ồn 跢 v跣gỡ như lớn lao. Tuy nhi瘽, để l跩 được điều ấy, cần c?nhiều th?giờ. Trong khi chưa c?th?giờ, t灁 hay nghĩ ngợi b滱g quơ về chữ. Cuốn s塶h n輇 l?kết quả bước đầu của những nghĩ ngợi b滱g quơ ấy. Nghĩ ngợi b滱g quơ về chữ c?nghĩa l?nghĩ ngợi kh獼g như một nh?ng獼 ngữ học m?chủ yếu như một nh?ph?b髶h văn học: điều t灁 quan t滵 nhất kh獼g phải l?c塶 kh燰 cạnh ngữ 滵, ngữ nghĩa hay ngữ ph嫚 của chữ m?l?m軿 sắc thẩm mỹ của chg. Nhiều l t灁 c?cảm tưởng như t灁 c?thể ph滱 biệt được chữ n輇 n鏮g, chữ kia lạnh, c犥 chữ nọ th?yếu ớt, đứng li盦 xi盦 như sắp ng?tr瘽 trang giấy. Chữ, với t灁, giống như những sinh vật: chg biết thở, biết l跩 duy瘽, biết phục k獳h, biết c跢 cấu v?để lại trong t滵 hồn người đọc những vết xước c?khi cả h跣g chục năm mới tan hết.

Ngo跬 c塶 b跬 về ng獼 ngữ, trong cuốn s塶h n輇 c犥 c?một số b跬 về văn học. Hầu hết c塶 b跬 n輇 đều được viết từ g鏂 độ một người y盦 chữ hơn l?từ g鏂 độ một nh?ph?b髶h văn học: những vấn đề v跣hững văn nghệ sĩ được đề cập đến với t灁 một c塶h t髶h cờ, phần lớn từ lời mời gọi của c塶 chủ b cho một số b嫪 đặc biệt n跢 đ? chứ kh獼g hẳn l?một chọn lựa thuần tu?tr瘽 căn bản văn học hay mỹ học. Do đ? kh獼g n瘽 đặt ra vấn đề tại sao viết về người n輇 m?kh獼g viết về người kh塶; tại sao quan t滵 đến vấn đề n輇 m?kh獼g quan t滵 đến vấn đề nọ. Tất cả đều t髶h cờ. V?tất cả đều dừng lại ở những cảm nghĩ b滱g quơ.

Cảm b滱g quơ.

Nghĩ b滱g quơ.

Sống với chữ, ai m?chẳng ch骻 đắm, c?l triền mi瘽, trong những nỗi niềm b滱g quơ như thế nhỉ?

2.

So với bản in lần thứ nhất năm 2004, ấn bản n輇 được sửa chữa v?bổ sung kh?nhiều. Những b跬 viết mới ấy cũng tập trung v跢 hai đề t跬 ch璯h: ng獼 ngữ v?văn học. V?cũng c?một văn phong: nhẹ nh跣g. Như một tho嫕g b滱g quơ.

[1] Chữ, t灁 d蠼g ở đ漧, ch璯h l?từ, word; kh獼g phải l?mẫu tự, letter.